بررسی روحی و جسمی کودکان از دیدگاه روانشناسی
بررسی علل تشدید و استمرار بد رفتاری در کودک
پاداش تصادفی؛ اولین علت تداوم بدرفتاری کودک
تا اینجا پایه بد رفتاری بچه ها را متوجه شدیم؛
فهمیدیم اهدافشان: جلب توجه، اعمال قدرت، انتقام و عاجز نمایی است.
اما سوالی که در ادامه این مباحث باید پرسید؛
چرا بد رفتاری بچه ها شدت پیدا میکند؟ تداوم دارد و پیشرفت می کند؟
مباحثی که در ادامه خواهند آمد تکمیل کننده دلایل بدرفتاری بچه ها و پاسخ به پرسش فوق است.
۱۰ تا از اشتباهات والدین است که باعث تداوم بدرفتاری بچه ها میشود. عبارتند از:
☑️پاداش تصادفی
☑️تشدید رفتار
☑️یادگیری از طریق مشاهده
☑️نادیده گرفتن رفتار مطلوب
☑️نحوه دستور دادن
☑️پیام احساسی و عاطفی (هیجانی)
☑️تنبیه نادرست
☑️عقاید و انتظارات والدین
☑️نبود محیط حمایت کننده دوباره
☑️سایر عوامل مربوط
اینها ۱۰ علت اصلی در تداوم و پیشرفته بدرفتاری هستند که به زودی به آنها خواهیم پرداخت.
اما علت اول:
قبل از اینکه به توضیح عامل اول بپردازیم لازم است یک نکته رو توجه داشته باشید و آن هم اینکه ۱۰ تا عامل تشدید کننده بد رفتاری فرزندتان را در یک برگه بنویسید و مقابلش هم بنویسید چه میشود کرد تا بد رفتاری تبدیل به خوش رفتاری شود:
مثلاً مقابل پاداش تصادفی نادیدهگرفتن و خاموشی است.
۱_پاداش تصادفی
پاداش تصادفی یعنی چه؟
بچه ها بد رفتاری می کنند
مثلاً کثیف بازی می کنه و والدین می خندند. این خنده پاداش اتفاقیِ عمل اوست! این بچه تقویت ناخواسته دریافت می کند.
مثلا بچه فحش میدهد و والدین ذوق می کنند! این همان پاداش تصادفی است.
یعنی بصورت غیرمستقیم عمل بد او مورد تایید و تشویق قرار میگیرد و خنده ای که در مقابل عمل خود میبیند احساس میکند که پس کار او درست بوده!
یا اینکه میگوید این بستنی را بابا برای چه خریده؟ برای اینکه حرف بد نزنی.
این همان پاداش تصادفی است. رشوه می دهید، لبخند می زنید، تمام اینها پاداش تصادفی است و وقتی بچه این تقویت را دریافت میکند دیگر نمی توان این رفتار را در بچه خاموش کرد!
اما نقطه مقابل پاداش تصادفی یا پاداش اتفاقی این است که هر وقت که بد رفتاری در بچه دیده شد، نادیده بگیرید. بچه فحش میدهد انگار چیزی نشنیده اید یا حداقل واکنش خنثی نشان بدهید.
این کلمه رو به کار نبرید. بعضی مواقع والدین می گویند من نادیده بگیرم پدربزرگش مسخره میکند. شما از قبل در مورد این رفتار با بچه حرف بزنید و شما نادیده بگیرید. شما مهم تر هستید. شما در نقش خودتان نادیده بگیرید. پدربزرگ همیشه با بچه نیست. بعضی مواقع اگر رفتار ادامه پیدا کرد محرومیتهای کوچک در نظر بگیرید. مثلا بگویید «قرار ما این بود این کلمه را به کار نبری! چون این کلمه را به کار بردی فعلا ۱۰ دقیقه نمی توانی بازی کنی ».
محرومیت های کوچک در مواردی که رفتار ادامه پیدا کرد، ولی در مراحل اولیه همان خاموشی و نادیده گرفتن خوب است.